Người Mông hoa ăn tết cổ truyền trùng với tết Nguyên đán, họ còn giữ được nhiều tập tục, nghi lễ tâm linh độc đáo. Một trong những nghi lễ đặc sắc mà người Mông hoa thực hiện vào dịp tết Nguyên đán là tục dán giấy đỏ lên ban thờ và cột nhà, khu bếp và các nông cụ.

Trò chuyện với chúng tôi, ông Sùng Hòa Chư (80 tuổi), thôn Bãi Bằng, xã La Pan Tẩn (huyện Mường Khương) cho biết: Theo truyền thống của người Mông hoa, vào ngày cuối cùng của năm, người đàn ông là chủ gia đình sẽ đi chặt một cành tre tươi còn nguyên lá về quét bồ hóng, mạng nhện, dọn sạch sẽ nhà cửa, với quan niệm quét đi những điều xấu, rủi ro của năm cũ. Sau đó thực hiện cúng “Xừ ka” thần linh trong nhà và làm nghi lễ dán giấy đỏ cầu may.

Trước khi cúng, chủ nhà sắp một mâm cỗ gồm gà luộc để nguyên con, xôi nếp, bánh dày, mèn mén (bột ngô nếp xôi) và rượu ngô rồi thắp hương khấn xin phép thần linh thổ địa, Thần núi và tổ tiên được lau dọn bàn thờ, bày tỏ lòng biết ơn với các đấng thần linh phù trợ cho mùa màng tốt tươi, cuộc sống ấm no.

Tiếp đó sẽ khấn xin phép thực hiện nghi lễ dán giấy đỏ cầu may và mừng tuổi đồ vật, nông cụ trong nhà. Đầu tiên, người ta dán 3 miếng giấy đỏ lên đỉnh ban thờ, một miếng dán vào ống hương, sau đó chọn một cây cột chính trong nhà để dán. Tiếp theo sẽ xuống bếp dán vào vị trí chính giữa của bếp đun thường ngày rồi đến các vật khác như nồi nấu rượu, địu (lù cở), cối xay ngô, cối giã bánh dày… Cuối cùng sẽ dán cho các đồ nông cụ như dao, cuốc, cày… rồi mang vào chân bàn thờ tổ tiên dựng trong 3 ngày tết. Nghi lễ dán giấy đỏ của người Mông hoa nhằm cầu mong năm mới gặp nhiều may mắn, sung túc, đủ đầy, đồng thời cũng xem như sự tri ân công cụ sản xuất.

Theo quan niệm của người Mông hoa, mỗi công cụ lao động như dao phát, cày, cuốc… đều có ý nghĩa đặc biệt, là phương tiện sản xuất không thể thiếu trong đời sống, vì thế dụng cụ lao động được người Mông hoa rất coi trọng, gần như một thành viên của gia đình. Việc dán giấy đỏ giống như việc “trả ơn” dụng cụ lao động sau một năm vất vả, gắn bó mật thiết với gia chủ hằng ngày.

Khi được hỏi tục dán giấy đỏ cầu may ngày tết của người Mông hoa có từ khi nào, ông Hoàng Chiếu, một người cao tuổi ở thôn Sà San, xã La Pan Tẩn, bảo: Nghi lễ này đã có từ rất lâu đời, chúng tôi được ông cha truyền lại; việc rửa dụng cụ và cho nó nghỉ ngơi trong mấy ngày tết là thể hiện tấm lòng biết ơn với công cụ lao động đã vất vả cả năm giúp con người sản xuất ra lương thực.

https://baolaocai.vn/ngay-tet-dan-giay-do-cau-may-post379574.html