Cánh còn ngày xuân
Tung còn là nét văn hóa đặc trưng trong hội xuân của một số dân tộc thiểu số ở Lào Cai. |
Để chuẩn bị trò chơi diễn ra đúng ngày đã định, người ta chọn khoảng đất rộng, bằng phẳng ở khu vực trung tâm của bản để làm sân chơi, sau đó cử người chặt một cây mai cao khoảng 15 - 20 m để nguyên lá ngọn cuộn lại thành vòng tròn, xung quanh cuốn tua vải xanh đỏ biểu trưng cho vầng nhật nguyệt. Cây mai được dựng giữa khoảng đất đã chọn.
Công việc làm quả còn phân công cho các thiếu nữ khéo tay trong bản đảm nhiệm. Quả còn được làm từ nguyên liệu sẵn có, như hạt quả muồng, quả muối (đối với dân tộc Tày, Giáy), hạt cát hoặc gạo (đối với dân tộc Dao tuyển). Người ta lấy mảnh vải khâu thành những túi nhỏ cho hạt quả muối, quả muồng hoặc cát, gạo vào rồi khâu kín lại thành quả còn có hình vuông, bốn góc quả còn được đính nhiều tua vải màu sắc sặc sỡ, chính giữa quả còn đính sợi dây vải dài để làm dây còn.
Đúng ngày khai hội, khi những giọt sương còn đọng trên chồi xanh, lộc biếc cũng là lúc khắp bản trên, xóm dưới, từng đoàn người trong trang phục rực rỡ sắc màu đổ về tham gia hội xuân. Sau nghi lễ cúng xin thần làng cầu bình yên hạnh phúc cho dân bản của “Thầy mo” là phần hội, một hồi trống khai hội vang lên, trò chơi bắt đầu. Mọi người nhanh chóng chia làm hai đội (bên nam, bên nữ) đối diện nhau bên cây còn và trò chơi bắt đầu diễn ra với sự háo hức, say sưa của người chơi và sự cổ vũ nhiệt tình của người đến xem hội. Người Dao tuyển có thể tung còn không cần cây nêu mà chỉ cần tung qua, tung lại giữa hai bên nam, nữ với nhau; ai đỡ được còn đều gặp may.
Hội ném còn ngày xuân dành cho nhiều lứa tuổi. Người lớn tuổi tung còn với mong muốn rèn luyện sức khỏe. Các nam thanh, nữ tú không chỉ muốn thể hiện tài nghệ mà còn muốn gửi gắm tình cảm, ước muốn của mình thông qua cánh còn. Bởi họ quan niệm “vòng tròn” là biểu hiện của sự giao hòa giữa trời và đất, giữa âm với dương, nếu ai ném trúng vòng tròn thì người đó sẽ gặp may mắn cả năm, cả bản đó đều làm ăn phát đạt, mùa màng bội thu, chăn nuôi phát triển, nhà nhà ấm no, hạnh phúc./.