Đền Bảo Hà - Lào Cai. (Ảnh HT)
 

Đền Bảo Hà, nơi thờ thần vệ quốc Hoàng Bảy, một anh hùng miền sơn cước đánh giặc phương Bắc bảo vệ bản làng đã hiển thánh. Đây là khu di tích lịch sử văn hóa quốc gia, được Nhà nước công nhận vào tháng 11/1997.

Nằm cách thành phố Lào Cai khoảng 60km về hướng Nam, cách Hà Nội khoảng 240km đi theo đường sắt. Việc đến thăm di tích đền Bảo Hà rất thuận lợi vì có nhiều đường giao thông đi lại, du khách có thể lựa chọn đi bằng đường bộ, đường thủy hoặc đường sắt.

Theo sử sách ghi chép lại, vào cuối đời Lê niên hiệu Cảnh Hưng (1740 – 1786) khắp vùng Quy Hóa gồm Châu Thủy Vĩ và Châu Văn Bàn (thuộc Lào Cai bây giờ) luôn bị giặc phương Bắc tràn sang cướp phá, giết hại dân lành. Trước cảnh đau thương đó, tướng Nguyễn Hoàng Bảy được triều đình giao trọng trách khởi binh dẹp loạn vùng biên ải. Đội quân của ông tiến dọc sông Hồng đánh đuổi quân giặc, giải phóng Châu Văn Bàn và củng cố xây dựng Bảo Hà thành căn cứ lớn. Trong một trận chiến không cân sức với quân giặc, ông đã anh dũng hy sinh, thi thể của ông trôi theo sông Hồng tới Bảo Hà thì được nhân dân trong vùng vớt lên an táng và lập đền thờ khắc ghi công đức.

Ông được vua Minh Mạng và Thiệu Trị (triều Nguyễn) tặng danh hiệu "Trấn an hiển liệt", Đền thờ ông được cấp sắc phong là "Thần vệ quốc", đồng bào các dân tộc địa phương tôn thờ ông là vị nhân thần.

Đền Bảo Hà được xây dựng có lưng tựa vào núi, mặt trước hướng về phía sông Hồng, vị thế uy linh, tĩnh mặc, phong cảnh thiên nhiên sơn thủy hữu tình. Ngôi Đền có sự kết hợp hài hoà giữa cảnh quan thiên nhiên với kiến trúc văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam. Đến nay, sau nhiều lần trùng tu, tôn tạo, Đền Bảo Hà vẫn giữ được gần như nguyên vẹn kiến trúc trước đây. Bước qua cổng tam quan là sân đền, nhà khách, Phủ Chúa Sơn Trang, Toà đại bái, Cung cấm, Cung nhị và Cung công đồng. Trong các cung thờ chính của Đền có các pho tượng của Đức Thánh Trần, Đức Vua Cha, Quan Tuần Trang, ông Hoàng Bảy, ông Hoàng quan Bơ phủ, Mẫu Nhị, Mẫu Thượng Ngàn, Mẫu Thủy Tiên, Thiên Nhãn.

Hàng năm, Đền Bảo Hà tổ chức nhiều lễ hội, như Lễ Thượng Nguyên tổ chức vào rằm tháng Giêng; lễ tiệc Quan Tuần Tranh tổ chức vào 25/5 âm lịch; lễ hội ngày giỗ ông Hoàng Bảy tổ chức vào ngày 17/7 âm lịch; lễ Tết muộn (hay gọi là Tết tất niên) tổ chức vào Tháng chạp. Trong những dịp này, Đền Bảo Hà thu hút hàng vạn người dân từ khắp mọi miền đất nước đến thăm quan, kính dâng nén nhang tưởng nhớ người anh hùng huyền thoại và cầu mong có cuộc sống bình an, hạnh phúc, gặp nhiều may mắn trong làm ăn.